Israël vandaag - 3 februari 2018.

Joodse gemeenschap bloeit in Mozambique. 
​

Mozambique is een geweldige plek om Joods te zijn, vertelt Sam Levy in een artikel van Anne Joseph in de Amerikaanse Forward. Levy is een van de leiders van de kleine Joodse gemeenschap in Maputo, de hoofdstad van Mozambique. “Er is hier geen antisemitisme. Religieuze leiders zijn heel actief in het stimuleren van tolerantie en begrip.”

Hoewel het kernledental van de Joodse gemeente slechts 35 is, is deze toch lid van de Raad van Religies, een verband waarin de verschillende religieuze stromingen in Mozambique vertegenwoordigd zijn. Iets meer dan de helft van de bevolking is christelijk, 28 procent is moslim. “Maar,” zegt Levy, “Wij hebben een rol, we tellen mee.”

De enige synagoge van Mozambique staat in het centrum van Maputo. Er zijn bewakers, maar die zijn er bij alle huizen waarvan de eigenaren het zich kunnen permitteren.

Natalie Tenzer-Silva is ook lid van Honen Dalim — Comunidade Judaica de Moçambique, de Joodse gemeente van Mozambique. Tenzer-Silva en haar gezin komen oorspronkelijk uit Zuid-Afrika, maar wonen al twintig jaar in Maputo, waar zij een reisorganisatie heeft. “Ik vind het heerlijk om hier te wonen,” zegt zij.

De synagoge is gebouwd in Portugese neobarok stijl. Met zijn indrukwekkende voorgevel en felblauwe dak is het een opvallend gebouw. Het interieur is sober, maar het gewelfde plafond en de mahoniehouten betimmering geven de ruimte een gevoel van ontzag en schoonheid.

Het licht komt gefilterd binnen en hoog in de achtermuur is een groot rond glas-in-lood raam met een blauw en groene Davidster. De gemeente is niet groot genoeg om zich een rabbijn te kunnen permitteren, zegt Tenzer-Silva. De diensten worden meestal geleid door Levy en er worden gebedenboekjes gebruikt die speciaal voor deze gemeente zijn gemaakt, met tekst in Engels, Portugees en Hebreeuws.

De eerste Joodse gemeente in het land werd in 1899 opgericht in Delagoa Bay, een toen bloeiende doorvoerhaven voor goud en diamanten die net in Zuid-Afrika waren ontdekt. De noodzaak voor een synagoge werd al snel gevoeld, maar het duurde nog tot 1926 voor de synagoge kon worden ingewijd. Tot die tijd werden diensten in privé-huizen gehouden, met een mix van sefardische en asjkenazische tradities.

Toen Mozambique zijn onafhankelijkheid op Portugal in 1975 had veroverd werd de synagoge, net als alle andere religieuze gebouwen, genationaliseerd. In een sfeer die vijandig was ten opzichte van religie kwam het Joodse leven tot stilstand. In de late jaren 1980 werd de synagoge aan de Joodse gemeenschap teruggegeven. In 1994 werd de synagoge opnieuw ingewijd en begon het Joodse leven weer op te bloeien.

​Zoals in elke kleine Joodse gemeenschap is het hard werken om het Joodse leven in stand te houden. Het is een inclusieve gemeente, en die inclusiviteit strekt zich uit tot de niet-Joodse leden van de gemeenschap, mensen die door huwelijk of zich door Joodse afkomst van vaderskant verbonden voelen. Het is een gemeente die zich aan geen enkele stroming in het Jodendom heeft gebonden. De leden, vaak expats, hebben zeer uiteenlopende achtergronden in het Jodendom. Een aantal jaren geleden ontstond er een conflict doordat een orthodox gezin eiste dat er een mechietsa (scheiding tussen mannen en vrouwen) zou komen in de synagoge. Het grootste deel van de gemeente was daar echter zeer ongelukkig mee. Uiteindelijk werd er een compromis bereikt, de synagoge zou worden verdeeld in drie delen: een vrouwenafdeling, een mannenafdeling en een gezinsafdeling.

​De periode sinds de onafhankelijkheid van Mozambique is turbulent geweest: burgeroorlog, economische instabiliteit en corruptie. Maar de ontdekking van gas in de bodem geeft reden tot optimisme: meer nationaal inkomen en meer internationale investeringen. Dit zal ook een effect hebben op de Joodse gemeenschap: het land zal meer (Joodse) expats trekken en dat zal goed zijn voor de toekomst van de kleine gemeente.
Uit: jonet.nl
 
Van der Bellen: Jodenhaat ‘in kiem smoren’ 
​

De Oostenrijkse president Alexander Van der Bellen heeft zich duidelijk uitgesproken over uitingen van antisemitisme in zijn land. Dit naar aanleiding van de zaak Udo Landbauer (FPÖ), die naziliederen had gezongen in zijn studentenvereniging. Landbauer heeft inmiddels al zijn politieke functies neergelegd. Van der Bellen riep op tot waakzaamheid.

Maar Landbauer sprak wel van een ‘mediahetze’ en binnen de FPÖ zag men geen reden waarom Landbauer zich zou moeten terugtrekken. Vice-kanselier en partijvoorzitter Heinz-Christian Strache vindt het onzin dat Landbauer gedwongen is terug te treden en vindt dat Landbauer gewoon lid van zijn partij mag blijven.

Volgens Van der Bellen is het belangrijkste dat uit deze discussie is gebleken dat ‘blijkt dat er in Oostenrijk geen plaats is voor antisemitisme. Dat is de eenduidige opvatting, een aantal personen nagelaten.’ Hij sprak naar aanleiding van de herdenking van de bevrijding van Auschwitz.

Van der Bellen: “Maar we moeten er ook aan denken hoe het begonnen is. Auschwitz is niet uit de lucht komen vallen. Wat er aan vooraf ging, was een jarenlange systematische discriminatie, vernedering, ik zou zeggen ontmenselijking van Joodse medeburgers, die dit uiteindelijk mogelijk maakte. En dit proces, dat niet in de laatste plaats gegrond was in het toenmalige antisemitisme, om dat in de kiem te smoren, dat is zeer belangrijk voor mij. En in die zin gaat de betekenis van deze zaak veel verder dan een studentenvereniging of een provinciale verkiezing,” aldus Van der Bellen. De zaak biedt ook een aanknopingspunt om het gevoel aan te scherpen voor ‘wat absoluut onaanvaardbaar is’.

​De tekst van het lied maakte Van der Bellen ‘sprakeloos’. Hier zijn, aldus Van der Bellen, niet alleen juridische stappen gepast, maar ‘het dwingt ons dit soort zaken op te merken en niet eenvoudig te laten passeren, om geen meelopers te worden’.

Uit: jonet.nl