Wat zijn gelijkenissen van Jezus?
De 66 boeken van de Bijbel bestaan uit een variatie aan literaire stijlen en patronen, waaronder de gelijkenissen of parabels van Jezus. De Bijbel bevat daadwerkelijk enkele van de meest levendige illustraties die een breed scala aan emoties oproepen, zelfs als deze zonder de geestelijke toepassing worden beschouwd. De parabel of gelijkenis is één van deze literaire hulpmiddelen die in het Oude en Nieuwe Testament worden aangewend. Jezus Zelf gebruikte deze methode het vaakst.
In het algemeen is een parabel een fictieve vertelling, hoewel gewoonlijk wel realistisch. Het normale doel van Bijbelse gelijkenissen of parabels was om een hogere geestelijke waarheid over te brengen.
Het woord "parabel" is afgeleid van het woord “paraballo” en duidt op een vergelijking tussen twee objecten. Een parabel kan dus één centraal woord bevatten dat gebruikt wordt een ander enkelvoudig concept of object te weerspiegelen. Mattheüs 13:33 is hiervan een voorbeeld: “Hij vertelde hen een andere gelijkenis: ‘Het koninkrijk van de hemel lijkt op zuurdesem die door een vrouw met drie zakken meel werd vermengd tot alle meel doordesemd was.’" Hier wordt het hemelse koninkrijk vergeleken met één ander iets: desem. Soms wordt de waarheid door het verhaal als geheel overgedragen, zoals de parabel van de twee zonen (Lucas 15:11-32).
De 66 boeken van de Bijbel bestaan uit een variatie aan literaire stijlen en patronen, waaronder de gelijkenissen of parabels van Jezus. De Bijbel bevat daadwerkelijk enkele van de meest levendige illustraties die een breed scala aan emoties oproepen, zelfs als deze zonder de geestelijke toepassing worden beschouwd. De parabel of gelijkenis is één van deze literaire hulpmiddelen die in het Oude en Nieuwe Testament worden aangewend. Jezus Zelf gebruikte deze methode het vaakst.
In het algemeen is een parabel een fictieve vertelling, hoewel gewoonlijk wel realistisch. Het normale doel van Bijbelse gelijkenissen of parabels was om een hogere geestelijke waarheid over te brengen.
Het woord "parabel" is afgeleid van het woord “paraballo” en duidt op een vergelijking tussen twee objecten. Een parabel kan dus één centraal woord bevatten dat gebruikt wordt een ander enkelvoudig concept of object te weerspiegelen. Mattheüs 13:33 is hiervan een voorbeeld: “Hij vertelde hen een andere gelijkenis: ‘Het koninkrijk van de hemel lijkt op zuurdesem die door een vrouw met drie zakken meel werd vermengd tot alle meel doordesemd was.’" Hier wordt het hemelse koninkrijk vergeleken met één ander iets: desem. Soms wordt de waarheid door het verhaal als geheel overgedragen, zoals de parabel van de twee zonen (Lucas 15:11-32).
Jezus preekte over het Koninkrijk van God aan de hand van gelijkenissen of parabels, zodat de omstanders (meestel het gewone volk) Zijn boodschap goed zouden begrijpen.
(afb.: https://www.dichtbijdebijbel.nl/1-berijmingen-dewachtendevader)
Omdat parabels lijken op gebeurtenissen die niet onwaarschijnlijk zijn geloven sommige Bijbelgeleerden dat deze verhalen echt plaatsvonden. De parabel van de rijke man en Lazarus, die in Lucas 16:19-31 kan worden aangetroffen is zo'n verhaal. Sommige mensen beweren dat de mensen en gebeurtenissen in dit verhaal daadwerkelijk plaatsvonden, anderen geloven dat het een fictieve les van Jezus was die zich toespitste op de verharde harten in Zijn tijd.
In tegenstelling tot allegorieën bevatten parabels in het algemeen één vergelijkend onderdeel in plaats van meerdere. Er wordt dus één waarheid of les door overgebracht.
Waarom sprak Jezus in parabels?
Van alle parabels in de Bijbel worden de meeste door Jezus Christus Zelf aangewend. Men kan zich inbeelden hoe wonderbaarlijk deze gelegenheden moeten zijn geweest: Jezus had de aandacht van hele menigtes -- gebruikmakend van alledaagse zaken die te maken hadden met de landbouw, rechtspraak, hebzucht en liefde. En ondanks de eenvoud van Zijn verhalen stonden deze vol eeuwige, geestelijke waarheden.
Jezus gebruikte parabels om deze waarheden verborgen te houden voor toehoorders die meer om vermaak gaven dan om hun verlossing en Hem dus niet lang zouden volgen. Alleen de mensen die geestelijk gezien waren ontwaakt begrepen de waarheid achter het verhaal. Dit had tot gevolg dat de meeste toehoorders de boodschap van Jezus niet begrepen.
"De leerlingen kwamen naar hem toe en vroegen: ‘Waarom spreekt u in gelijkenissen tot hen?’" (Mattheüs 13:10). Jezus antwoordde: “. . .Jullie mogen de geheimen van het koninkrijk van de hemel kennen, hen is dat niet gegeven. Want het hart van dit volk is afgestompt, hun oren zijn doof en hun ogen houden zij gesloten. Met hun ogen willen ze niets zien, met hun oren niets horen, met hun hart niets begrijpen. Want anders zouden ze tot inkeer komen en zou ik hen genezen” (Mattheüs 13:11, 15). Voor de mensen die zich tegen Hem verzetten, zoals een groot aantal van de religieuze leiders uit die tijd, hield Jezus de waarheid voor hun bekrompen harten verborgen: ". . .Maar het woord dat zij hoorden, heeft hen niet gebaat, omdat het niet gepaard ging met geloof bij de hoorders” (Hebreeën 4:2, Willibrordvertaling 1995).
Individuen die het Woord van God afwijzen lopen het risico om zelf afgewezen te worden. Jezus hulde de geestelijke waarheden in geheime ‘parabolische’ zinnebeelden, omdat hij de weinig ontvankelijke toehoorders niet waardig vond voor de "parels" (Mattheüs 7:6).
(afb.: https://www.dichtbijdebijbel.nl/1-berijmingen-dewachtendevader)
Omdat parabels lijken op gebeurtenissen die niet onwaarschijnlijk zijn geloven sommige Bijbelgeleerden dat deze verhalen echt plaatsvonden. De parabel van de rijke man en Lazarus, die in Lucas 16:19-31 kan worden aangetroffen is zo'n verhaal. Sommige mensen beweren dat de mensen en gebeurtenissen in dit verhaal daadwerkelijk plaatsvonden, anderen geloven dat het een fictieve les van Jezus was die zich toespitste op de verharde harten in Zijn tijd.
In tegenstelling tot allegorieën bevatten parabels in het algemeen één vergelijkend onderdeel in plaats van meerdere. Er wordt dus één waarheid of les door overgebracht.
Waarom sprak Jezus in parabels?
Van alle parabels in de Bijbel worden de meeste door Jezus Christus Zelf aangewend. Men kan zich inbeelden hoe wonderbaarlijk deze gelegenheden moeten zijn geweest: Jezus had de aandacht van hele menigtes -- gebruikmakend van alledaagse zaken die te maken hadden met de landbouw, rechtspraak, hebzucht en liefde. En ondanks de eenvoud van Zijn verhalen stonden deze vol eeuwige, geestelijke waarheden.
Jezus gebruikte parabels om deze waarheden verborgen te houden voor toehoorders die meer om vermaak gaven dan om hun verlossing en Hem dus niet lang zouden volgen. Alleen de mensen die geestelijk gezien waren ontwaakt begrepen de waarheid achter het verhaal. Dit had tot gevolg dat de meeste toehoorders de boodschap van Jezus niet begrepen.
"De leerlingen kwamen naar hem toe en vroegen: ‘Waarom spreekt u in gelijkenissen tot hen?’" (Mattheüs 13:10). Jezus antwoordde: “. . .Jullie mogen de geheimen van het koninkrijk van de hemel kennen, hen is dat niet gegeven. Want het hart van dit volk is afgestompt, hun oren zijn doof en hun ogen houden zij gesloten. Met hun ogen willen ze niets zien, met hun oren niets horen, met hun hart niets begrijpen. Want anders zouden ze tot inkeer komen en zou ik hen genezen” (Mattheüs 13:11, 15). Voor de mensen die zich tegen Hem verzetten, zoals een groot aantal van de religieuze leiders uit die tijd, hield Jezus de waarheid voor hun bekrompen harten verborgen: ". . .Maar het woord dat zij hoorden, heeft hen niet gebaat, omdat het niet gepaard ging met geloof bij de hoorders” (Hebreeën 4:2, Willibrordvertaling 1995).
Individuen die het Woord van God afwijzen lopen het risico om zelf afgewezen te worden. Jezus hulde de geestelijke waarheden in geheime ‘parabolische’ zinnebeelden, omdat hij de weinig ontvankelijke toehoorders niet waardig vond voor de "parels" (Mattheüs 7:6).
Jezus vond weinig ontvankelijke toehoorders niet waardig om Zich in hen te verdiepen en noemde dat "parels" voor de zwijnen gooien.
(afb.: https://nl.wikipedia.org/wiki/Pieter_Bruegel_de_Oude)
Hoe kunnen we deze gelijkenissen begrijpen?
De Bijbelse parabels volgen artistieke, illustratieve patronen die in elk ander kundig geschreven literair stuk zouden kunnen worden gebruikt. Maar, zij moeten ook worden gezien als hulpmiddelen die door God de Heilige Geest zijn aangewend om Zijn geschreven Woord te verlevendigen en Zijn waarheden over te brengen. Laten we eens een voorbeeld van een Bijbelse parabel bekijken. Welk verhaal is compacter en levendiger dan het verslag over het lam dat de profeet Nathan aan Koning David vertelde?
“Hij stuurde de profeet Nathan naar David toe om hem het volgende te vertellen: ‘Er woonden eens twee mannen in dezelfde stad, een rijke en een arme. De rijke man had heel veel geiten, schapen en runderen, de arme man had niet meer dan één lammetje kunnen kopen. Hij koesterde het en het groeide bij hem op, samen met zijn kinderen. Het at van zijn brood en dronk uit zijn beker en sliep in zijn schoot, hij had het lief als een dochter. Op zekere dag kreeg de rijke man een gast op bezoek. Hij kon het niet over zijn hart verkrijgen om de reiziger een van zijn eigen geiten, schapen of runderen voor te zetten. Daarom nam hij het lammetje van de arme man en zette dat zijn gast voor.’" (2 Samuël 12:1-4).
(afb.: https://nl.wikipedia.org/wiki/Pieter_Bruegel_de_Oude)
Hoe kunnen we deze gelijkenissen begrijpen?
De Bijbelse parabels volgen artistieke, illustratieve patronen die in elk ander kundig geschreven literair stuk zouden kunnen worden gebruikt. Maar, zij moeten ook worden gezien als hulpmiddelen die door God de Heilige Geest zijn aangewend om Zijn geschreven Woord te verlevendigen en Zijn waarheden over te brengen. Laten we eens een voorbeeld van een Bijbelse parabel bekijken. Welk verhaal is compacter en levendiger dan het verslag over het lam dat de profeet Nathan aan Koning David vertelde?
“Hij stuurde de profeet Nathan naar David toe om hem het volgende te vertellen: ‘Er woonden eens twee mannen in dezelfde stad, een rijke en een arme. De rijke man had heel veel geiten, schapen en runderen, de arme man had niet meer dan één lammetje kunnen kopen. Hij koesterde het en het groeide bij hem op, samen met zijn kinderen. Het at van zijn brood en dronk uit zijn beker en sliep in zijn schoot, hij had het lief als een dochter. Op zekere dag kreeg de rijke man een gast op bezoek. Hij kon het niet over zijn hart verkrijgen om de reiziger een van zijn eigen geiten, schapen of runderen voor te zetten. Daarom nam hij het lammetje van de arme man en zette dat zijn gast voor.’" (2 Samuël 12:1-4).
Nadat David de parabel van de rijke en de arme man had aangehoord veroordeelde David zichzelf door te zeggen dat een dergelijk mens de dood verdiende. Toen roep Nathan uit: "Die man, dat bent u!" David overtuigd van zijn schuld door het voorbeeld.
Hoewel David zware zonden had begaan gebruikte God deze gelijkenis om tot zijn hart door te dringen. Nadat hij de parabel had aangehoord veroordeelde David zichzelf door te zeggen dat een dergelijk mens de dood verdiende. Maar toen roep Nathan uit: "Die man, dat bent u!" Hoe werd David dus overtuigd van zijn schuld? De duidelijke illustratie van Nathans door de Geest geïnspireerde parabel maakte de dwaasheid van Davids leefwijze aan hem duidelijk. Het Woord van God, ongeacht hoe eenvoudig dit wordt voorgesteld, is in staat om een gelovig hart raken.
Hoewel David zware zonden had begaan gebruikte God deze gelijkenis om tot zijn hart door te dringen. Nadat hij de parabel had aangehoord veroordeelde David zichzelf door te zeggen dat een dergelijk mens de dood verdiende. Maar toen roep Nathan uit: "Die man, dat bent u!" Hoe werd David dus overtuigd van zijn schuld? De duidelijke illustratie van Nathans door de Geest geïnspireerde parabel maakte de dwaasheid van Davids leefwijze aan hem duidelijk. Het Woord van God, ongeacht hoe eenvoudig dit wordt voorgesteld, is in staat om een gelovig hart raken.